نگرانی ­هایی که در مورد میزان دسترسی به انرژی و قیمت آن در آینده وجود دارد باعث شده تا اروپا مکانیسم هایی را جهت کاهش وابستگی به گاز روسیه تعریف کند. شرکتهای شیمیایی در حال ارزیابی مجدد میزان مصرف گاز و جایگزینی سوختهای دیگر هستند. با توجه به چالش ­های اخیر، در این گزارش به بررسی تغییرات بازار انرژی در طی سالهای 2020 (با تمرکز بر روابط اتحادیه اروپا و روسیه) و 2021 (تغییرات جهانی) پرداخته شده است.

سال 2020

اداره آمار کمیسیون اتحادیه اروپا (یورواستات) اعلام کرد که واردات حامل‌های انرژی مورد نیاز این اتحادیه در این سال شامل ۳۵درصد نفت و فرآورده‌های نفتی، ۲۴درصد گاز طبیعی، ۱۷درصد انرژی‌های تجدیدپذیر، ۱۳درصد انرژی هسته‌ای و ۱۱درصد سوخت‌های فسیلی جامد بوده است.کشورهای عضو این اتحادیه در این سال در مجموع ۵۸درصد از انرژی مصرفی خود را وارد کردند که روسیه تامین‌کننده اصلی انرژی مورد نیاز اتحادیه اروپا شامل گاز طبیعی، نفت و زغال سنگ بوده است. تولیدات این کشورها تنها ۴۲درصد از نیازهایشان را برآورده می‌کرد و روسیه در سال ۲۰۲۰در مجموع ۲۴درصد و سایر کشورها 34 درصد از نیازهای این اتحادیه را تامین کرده ­اند.گاز طبیعی، در بین سوختهای فسیلی، مهمترین منبع برای تولید برق در اتحادیه اروپا محسوب میشود که روسیه مهم‌ترین تأمین کننده آن بوده است. ۶۲درصد واردات ۲۷کشور اروپایی از روسیه سوخت (نفت و گاز) بوده است. ارزش واردات سوخت اتحادیه اروپا از روسیه ۹۹میلیارد یورو بوده که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۱ که حدود 77درصد واردات اتحادیه اروپا از روسیه منحصر به سوخت بود کاهش حدود دو درصدی را نشان می‌دهد. نقطه اوج واردات انرژی اروپا از روسیه در سال ۲۰۱۲و با رقم ۱۵۷میلیارد دلار ثبت شده است.

سال 2021:

مطابق با آمار، مصرف انرژی که به دلیل محدودیتهای کرونایی در سال 2020 تجربه شده بود در سال 2021 مجددا روند افزایشی پیدا کرده و رشد یک درصدی نسبت به سال 2019 را نشان می دهد. در پی کاهش جهانی مصرف انرژی در سال 2020، انتشار کربن نیز کاهش محسوسی داشته اما بازگشت فرایندهای صنعتی و فلر در سال گذشته، حدود 6درصد افزایش در انتشار کربن را به همراه داشته است.

به رغم اینکه تولید انرژی­ از منابع تجدیدپذیر در سال 2021 تقریبا 17 درصد افزایش داشته و بیش از نیمی از افزایش تولید برق جهانی در دو سال گذشته با استفاده از این منابع بوده، سوختهای فسیلی همچنان بیش از 80درصد مصرف انرژی را به خود اختصاص داده اند و زغال سنگ بعنوان منبع غالب با 36درصد سهم رتبه اول را در بین سایر حاملهای انرژی در تولید برق داشته است. برای دستیابی به هدف حذف کربن استفاده از منابع تجدیدپذیر باد، خورشید، زیست توده، هیدروژن آبی و سبز و همچنین منابع انرژی کم کربن و تکنولوژی های جدید جهت مکانیسم های جمع آوری کربن، ذخیره سازی و استفاده CCUS(carbon capture, use and storage)توصیه می شود.

تهیه  و تنظیم: آقای بهرام نجار / خانم مریم ربیع گیلانی