منطقه آزاد چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که به عنوان یک منطقه مهم برای صادرات هند به افغانستان و آسیای مرکزی شناخته می‌شود و همچنین سبب دستیابی به بازارهای خاورمیانه و آسیای مرکزی می شود.این بندر در مسیر چندین شاهراه بین‌المللی قرار دارد و لقب دروازه بزرگ یا چهار راه تجارت و اقتصاد را به خود اختصاص داده است. بندر چابهار مستعد اتصال مراکز تجاری در جنوب آسیا (هند)، خلیج فارس (دوبی) و آسیای میانه و افغانستان است و۹۵۰کیلومتر با مرز افغانستان و۱۸۲۷ کیلومتر با سرخس در مرز ترکمنستان فاصله دارد.

ایران به دلیل قرار گرفتن در جغرافیای استراتژیک و با فراهم آوردن زیرساخت های لازم در دسترسی ریلی، جاده‌ای و دریایی سواحل خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر در سال های اخیر مورد توجه اقتصاد جهان قرار گرفته است که در حال حاضر با تکمیل مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی شرایط را برای عبور و ترانزیت کالا فراهم می کند. می توان گفت سه کشور ایران هند و روسیه به خوبی به اهمیت استراتژیک کریدور شمال- جنوب واقف هستند زیرا این راهرو قاره ای سبب افزایش همگرایی در منطقه ای وسیع از هند تا اروپا می شود و می تواند زمینه تغییرات وسیع در ژئوپلیتیک اوراسیا شود. در این کریدور منطقه آزاد چابهار نقشی کلیدی در ایجاد فرصت های اقتصادی در اوراسیا می تواند ایفا کند و منابعی سرشار را نصیب بنیان گذاران اصلی طرح کریدور شمال- جنوب یعنی هند، روسیه و ایران کند.

به­ رغم وجود پتانسیل بسیار بالای این بندر برای صادرات محصولات کشورمان، تا کنون رویکرد وارداتی داشته تا صادراتی! علت عمده عقب ماندگی چابهار به نبود زیرساخت های قوی مورد نیاز توسعه و تا حدی به تحریم ها باز می‌گردد. فقدان استراتژی مشخص برای جذب سرمایه گذاری های خارجی، ترس کشورهائی مثل هند از تحریم‌های آمریکا و تعلل و بهانه جویی از جمله دلایل عدم بهره‌برداری مناسب از ظرفیت اقتصادی مهم چابهارگردیده است.

راهکارهای پیشنهادی توسعه چابهار

• توسعه زیرساخت های لازم برای توسعه منطقه از جمله خدمات لجستیک
• ساخت تفریگاههای مناسب جهت جذب و رونق صنعت گردشگری (داخلی و خارجی)
• برقراری بازارچه‌های مرزی میان ایران و پاکستان
• بهره برداری از رقابت های ژئوپلیتیکی پاکستان، هند، چین و عمان

نتیجه گیری:

• هرچه تعداد سرمایه گذاری خارجی با مشوق های اقتصادی مناسب افزایش یابد، موجب از بین رفتن بهانه جویی و تعلل هندی ها در مناسبات اقتصادی خود در این منطقه خواهد شد. 
• حضور عمان، پاکستان و چین برای مشارکت در سرمایه گذاری واحدهای پتروشیمی در منطقه چابهار می تواند قدرت چانه زنی ایران در مناسبات اقتصادی منطقه را تقویت نماید.
• می توان در سند همکاری تجاری با روسیه، توجه ویژه ای به منطقه چابهار و پتانسیل های بالقوه تجارت و ترانزیت کالا معطوف نمود.

منبع: eco-dip.ir

تهیه و تنظیم: بهرام نجار